Przeczytałam ponownie Dumę i uprzedzenie. Spojlery i dygresje

 

…tylko że tym razem zaciekawiły mnie inne rzeczy. Na przykład to, czy lady Catherine nie miała przypadkiem racji? Czy ktoś powinien był przynajmniej trochę wychować te wszystkie dziewczyny?

 

Elizabeth przydałoby się utrzeć nosa. Mimo że jest przedstawiana przez Austen pozytywnie, jako ta mądra, ulubienica ojca (którzy przecież jest też taki mądry, mądrzejszy od żony, może ją poniżać, mimo że nie do końca zdaje sobie sprawę z powagi sytuacji… Otóż niestety i tak go lubię), jedyna, która myśli naprawdę życiowo (książkowa Mary? Dajcie spokój). Ale jednocześnie półświadomie uważa się za lepszą. Wszyscy inni są dla niej zbyt nudni.

Jednak powyżej opisałam Lizzy z początku książki. Później faktycznie życie weryfikuje jej butność i ona sama dzięki temu nawet się rozwija. No ale to główna bohaterka książki, gdyby tak nie było, cała powieść byłaby do niczego! Co z resztą?

Jane irytowała mnie niepomiernie chyba od zawsze. Rozumiem szukanie dobra w ludziach, ale taka skrajna naiwność, jaką ona prezentowała, to dla mnie za wiele. Jeśli gdzieś komuś stała się krzywda i dwie osoby mówią dwie różne rzeczy to prawdopodobnie jedna z nich kłamie, Jane. Świat nie jest sprawiedliwi, Jane. Nie wszyscy ludzie są dobrzy. Nie dasz rady usprawiedliwić każdego.

Gdyby nie trafiła na Bingleya, miałaby zapewne ciężkie życie… No ale według autorki wrodzona pogoda ducha nie pozwoliłaby się jej przecież zbyt długo zamartwiać, więc nie ma problemu.

Lydii przydałby się porządny kop w tyłek. Tak naprawdę jestem całym sercem przeciwko karom cielesnym, natomiast ta postać jest skonstruowana w taki sposób, żeby wzbudzać agresję. Tu winy dopatruję się w panu Bennecie (i on o tym doskonale wie, bo myśli tak samo, z czego zwierzył się nawet Lizzy).

Skoro wiedział, jaka jest żona i że ona tylko będzie Lydię podbechtywać, mógł się wziąć za jakiekolwiek wychowanie. Zabronić czegoś czasem, a nie przedkładać swój święty spokój nad przyszłe szczęście córki. Bezrefleksyjność Lydii jest poza wszelką skalą. I chyba byłoby lepiej dla niej, gdyby po skończeniu się akcji powieści nie zrobiło się bardziej mrocznie.

Mary miała w sobie duży potencjał. Jak dla mnie była ona niesprawiedliwie przez autorkę potraktowana – z jednej strony Austen chwali czytanie, Lizzy tak dużo czyta, cały czas z nosem w książce, och, ach, taka oczytana, bo żona, która nie czyta, jest do niczego… A z drugiej strony mamy Mary – jest trochę młodsza, pompatyczna i czyta jeszcze więcej. No i nikt z nią tak naprawdę nie rozmawia, więc nie dziwota, że nikt też jej nie rozumie. 

Starsze siostry powinny być już na tyle dojrzałe żeby wiedzieć, że nawet jeśli dziewczyna mówi, że nie potrzebuje towarzystwa i rozmów, że wystarczą jej książki, to niekoniecznie w rzeczywistości wyjdzie jej to na dobre. Podejrzewam, że taka Mary w rzeczywistości stałaby się odludkiem i starą panną (na utrzymaniu którejś z bogatszych sióstr)… I może byłaby szczęśliwa. Ale to nie znaczy, że nie była zaniedbywana. 

Kitty, jak samo zakończenie wskazuje, wystarczyłoby cokolwiek. Sama autorka najwyraźniej nie miała pomysłu na tę postać, bo wielokrotnie podkreślała, że dziewczyna tak łatwo ulega wpływom… I szczerze powiedziawszy byłam przez długi czas przekonana, że istniały tylko cztery siostry Bennet, bo Kitty tak się zlewa z Lydią, że się o niej w ogóle nie pamięta. Zapomniałam nawet, że w ekranizacji z 2005 roku grała ją moja ukochana Carey Mulligan.

Pani Bennet należy do tego typu osób, których unikamy w prawdziwym życiu – irytująca do nieprzytomności i głucha na wszystko… Tylko że bardziej. Wszystko obraca pod siebie, to ona zawsze musi być w centrum uwagi, wszystko musi być jej podporządkowane. Być może chociaż trochę uleczyłby ją sprzeciw ze strony męża – gdy nie dał pieniędzy na wyprawę Lydii, miałam wrażenie, że trochę się przebudziła. Ale to za mało. Chciałabym bardzo, żeby ją ustawił do pionu przede wszystkim pod względem świadomości. Ośmielę się powtórzyć za autorką, że może gdyby od początku małżeństwa więcej z nią rozmawiał, byłaby inna. Ale co począć, od takiego męża pewnie można zwariować! 

Dlaczego więc mimo wszystko książka mi się podoba? Uważam świat w niej przedstawiony za celowo uproszczony – postacie drugoplanowe są jednowymiarowe, co pozwala nam mocniej skupić się na głównych bohaterach, a to przecież o nich jest ta historia. Mamy więcej czasu na rozważanie skonfliktowanych wewnętrznie Elizabeth i Darcy’ego, bo reszta jest przewidywalna – wiemy, że Bingley jest milutki i zakochany w Jane, sama Jane jest najlepszą i najbardziej łatwowierną osobą pod słońcem, która będzie nas rozśmieszać naiwną wiarą w dobro drzemiące w każdym (co po obśmianiu uznałam jednak za budujące). 

Matka jest głupia i ma irytować, ojciec mądry (ale w rzeczywistości też głupi, bo kto tak traktuje własną żonę i półświadomie wpaja córkom, że tak powinno być?! Dobrze, że Austen nie oszczędziła Elizabeth gorzkiej refleksji na ten temat). Siostry Bingleya mają być tymi złymi i dzielnie się wyzłośliwiają, Gardinerowie to wsparcie dla protagonistki zaprawione ciekawością i ich rola na tym się kończy, młodsze siostry, jak już wspominałam, z trzech zlewają się w dwie, bo Kitty wszędzie biega za hałaśliwą do przesady Lydią (no ale w sumie czego wymagać od szesnastoletniego podlotka!). Mary ma być cudaczką prawiącą dziwności, nie ma w niej nic więcej (a szkoda). Lady Catherine to złośliwa stara arystokratka podstawiona tylko po to, żeby Elizabeth utarła jej nosa.

Wiemy ponadto, że sąsiedzi są bezpłciowi (ewentualnie nudni lub głupi, lub służą tylko po to, żeby przynieść ploteczki). Wiadome jest też, że służba jest już zupełnym tłem i mogłoby jej nie być w ogóle. O irytującym kuzynku, który pomaga wprowadzić powyższe postacie już nawet nie wspomnę… i tyle, mamy prawie wszystkich bohaterów.

Nie zrozumcie mnie jednak źle, ja się bardzo cieszę, że powtórzyłam sobie tę książkę. Na tle tak boleśnie jednocechowych typów Elizabeth i Darcy odcinają się bardzo wyraźnie; są jak diamenty podczas szlifowania. Szlifują się wzajemnie przez całą książkę (i pewnie resztę życia).

Wszystkie zdjęcia pochodzą z IMDB.